Ko‘chmas Mulk Ijara Shartnomalarini Soliq Organlarida Hisobga Qo‘yish: Muhim O‘zgarishlar va Tartiblar
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul qilingan qarorga asosan, ko‘chmas mulk ijara yoki tekin foydalanish shartnomalarini davlat soliq organlarida hisobga qo‘yish tartibi belgilandi. Ushbu o‘zgarishlar aholi uchun qanday qulayliklar yaratadi va qanday tartibda amalga oshiriladi? Quyida batafsil tushuntiramiz.
Yangi Talab Nima?
Ijara yoki tekin foydalanish shartnomalari endilikda davlat soliq xizmati organlarida hisobga olinishi shart. Bu jarayon Davlat xizmatlari markazi yoki O‘zbekiston Respublikasi Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali (YIDXP) orqali amalga oshiriladi.
Kimlar Ushbu Tartibga Amal Qilishi Shart?
- Jismoniy shaxslar – o‘z uy-joylarini ijaraga berayotgan fuqarolar;
- Yuridik shaxslar – ofis yoki boshqa tijorat binolarini ijaraga berayotgan tashkilotlar.
Ijara Shartnomalarini Hisobga Qo‘yishning Afzalliklari
✅ Ijara shartnomalarining qonuniy kuchga ega bo‘lishi; ✅ Ijara beruvchilarning soliq majburiyatlarini shaffof bajarishi; ✅ Soliq organlari orqali ijara shartnomalarining rasmiy tasdiqlanishi; ✅ Elektron tizim orqali qulay va tezkor ro‘yxatdan o‘tish imkoniyati.
Hisobga Qo‘yish Tartibi
- Shartnoma tuziladi – taraflar o‘rtasida ko‘chmas mulk ijara shartnomasi tuziladi.
- YIDXP yoki Davlat xizmatlari markaziga murojaat qilinadi – hujjatlar elektron tarzda yoki markazga borib topshiriladi.
- Soliq xizmati tomonidan ro‘yxatdan o‘tkaziladi – shartnoma maxsus tizimda qayd qilinadi va ro‘yxatdan o‘tkazilganligi to‘g‘risida QR-kodli guvohnoma beriladi.
- Soliq majburiyatlari shakllantiriladi – jismoniy shaxslar uchun daromad solig‘i avtomatik hisoblanadi va to‘lov xabarnomasi shakllantiriladi.
Jarayonda E’tibor Berish Kerak Bo‘lgan Muammolar
Shartnoma tuzilgan kundan boshlab uch kun ichida soliq organlarida ro‘yxatdan o‘tkazish shart. ❗ Hisobga olinmagan shartnomalar noqonuniy deb hisoblanadi va jarima solinishi mumkin. ❗
Elektron tizimda ro‘yxatdan o‘tkazilmagan ijarachilar soliq mas’uliyatidan qochayotgan deb hisoblanadi.
Xulosa
Mazkur tartib soliq tizimining shaffofligini oshirish, yashirin iqtisodiyotni qisqartirish va aholining huquqiy himoyasini kuchaytirishga qaratilgan. Ko‘chmas mulk egalarining ushbu jarayonni e’tiborsiz qoldirmasligi va shartnomalarni belgilangan muddatda hisobga qo‘yishi tavsiya etiladi.
Tuzuvchi: O.Abdullayev,
Izboskan tumani davlat xizmatlari markazi bosh mutaxassisi